Dyrektywa NIS2, stanowiąca kontynuację i rozszerzenie pierwotnej dyrektywy NIS, jest odpowiedzią Unii Europejskiej na rosnące zagrożenia cybernetyczne. Jej celem jest poprawa poziomu zabezpieczeń oraz rezyliencji sektora krytycznego, obejmującego infrastrukturę o kluczowym znaczeniu dla bezpieczeństwa i funkcjonowania państw członkowskich. W tym artykule przedstawimy  kluczowe zmiany wprowadzone przez NIS2, wyzwania, jakie niesie ze sobą dla organizacji, oraz praktyczne wskazówki dotyczące wdrożenia.

 

Czym jest dyrektywa NIS2? 

Dyrektywa NIS2 (Network and Information Systems Directive) została zaprojektowana jako aktualizacja i rozszerzenie dyrektywy NIS1 z 2016 roku. Głównym celem NIS2 jest wzmocnienie cyberbezpieczeństwa w sektorach krytycznych, takich jak energetyka, transport, zdrowie, oraz sektory technologiczne. W porównaniu do NIS1, dyrektywa NIS2 obejmuje szerszy zakres podmiotów i stawia na bardziej rygorystyczne wymogi dotyczące zarządzania ryzykiem i raportowania incydentów. 

 Do najważniejszych cech dyrektywy NIS2 zaliczyć można: 

– Rozszerzenie zakresu zastosowania: NIS2 obejmuje więcej podmiotów, w tym małe i średnie firmy działające w strategicznych sektorach, takich jak administracja publiczna i technologie informacyjne. 

– Większy nacisk na zarządzanie ryzykiem ICT: Dyrektywa wymaga bardziej szczegółowego podejścia do identyfikowania i zarządzania ryzykiem związanym z infrastrukturą informacyjno-komunikacyjną (ICT). 

– Raportowanie incydentów: Podmioty objęte dyrektywą są zobowiązane do szybkiego i dokładnego raportowania incydentów cyberbezpieczeństwa, aby zminimalizować ich wpływ. 

– Odpowiedzialność zarządów: Zarządy firm ponoszą bezpośrednią odpowiedzialność za wdrażanie środków cyberbezpieczeństwa w swoich organizacjach. 

– Standardy zgodności: NIS2 narzuca bardziej rygorystyczne standardy zgodności oraz wymaga wdrożenia odpowiednich środków technicznych i organizacyjnych. 

– Wzmocniona współpraca międzynarodowa: Dyrektywa promuje współpracę między państwami członkowskimi Unii Europejskiej w zakresie wymiany informacji o zagrożeniach i reagowaniu na incydenty. 

– Rozbudowane audyty i kontrole: Wprowadzenie bardziej systematycznych audytów w celu zapewnienia zgodności z nowymi przepisami. 

– Dostawców usług krytycznych: NIS2 skupia się na zabezpieczeniu łańcuchów dostaw, co obejmuje podmioty dostarczające usługi kluczowe dla bezpieczeństwa infrastruktury. 

– Wprowadzenie tych zmian ma na celu uwzględnienie rosnącej złożoności i zasięgu zagrożeń cybernetycznych, co jest kluczowe w dobie rosnącej ilości ataków. 

Główne wyzwania związane z implementacją NIS2 

Wdrożenie dyrektywy NIS2 stanowi istotne wyzwanie dla wielu organizacji, szczególnie tych z ograniczonymi zasobami. Nowe przepisy nakładają rygorystyczne wymagania dotyczące cyberbezpieczeństwa, które wymagają przemyślanego podejścia do zarządzania ryzykiem oraz raportowania incydentów. Poniższe punkty przedstawiają najważniejsze wyzwania oraz sposoby ich rozwiązania. 

1. Brak zasobów w mniejszych organizacjach: 

– Wyzwanie: Mniejsze podmioty mogą nie posiadać odpowiednich środków finansowych i kadrowych do spełnienia nowych wymagań. 

– Rozwiązanie: Współpraca z zewnętrznymi dostawcami usług zarządzanych (MSSP) pozwala na uzyskanie wsparcia w obszarze cyberbezpieczeństwa przy optymalizacji kosztów. Dodatkowo, organizacje mogą aplikować o dofinansowania z programów unijnych na rozwój infrastruktury ICT. 

2. Przeprowadzenie szczegółowej oceny ryzyka: 

– Wyzwanie: Opracowanie i wdrożenie kompleksowej analizy ryzyka może być trudne, zwłaszcza dla firm bez specjalistycznej wiedzy. 

– Rozwiązanie: Stosowanie narzędzi automatyzujących ocenę ryzyka oraz regularne szkolenia personelu z zakresu identyfikacji zagrożeń i zarządzania ryzykiem ICT stanowią odpowiedź na to wyzwanie. 

3. Dynamicznie zmieniające się środowisko cyberzagrożeń: 

– Wyzwanie: Ciągłe monitorowanie i dostosowywanie zabezpieczeń do nowopojawiających się zagrożeń może być obciążające dla organizacji. 

– Rozwiązanie: Wdrożenie systemów monitorowania w czasie rzeczywistym (np. SIEM) oraz współpraca z zespołami CSIRT i SOCzapewniają bieżące wsparcie i szybkie reagowanie odpowiadając na wyzwania dynamicznego środowiska cyberzagrożeń 

4. Zapewnienie zgodności z przepisami: 

– Wyzwanie: Organizacje muszą sprostać rygorystycznym wymaganiom i jednocześnie zachować elastyczność w obliczu zmieniających się przepisów. 

– Rozwiązanie: Stworzenie dedykowanego zespołu ds. zgodności oraz przeprowadzanie regularnych audytów i konsultacji z ekspertami w zakresie regulacji UE Ponadto, korzystanie z narzędzi do zarządzania zgodnością (np. GRC) ułatwia monitorowanie i raportowanie. 

5. Raportowanie incydentów: 

– Wyzwanie: Wdrożenie efektywnych procedur raportowania i dokumentacji incydentów cyberbezpieczeństwa. 

– Rozwiązanie: Należy opracować zautomatyzowane procesy raportowania oraz tworzyć plany reakcji na incydenty (IRP). Regularne testy scenariuszy incydentów pozwalają na sprawdzenie skuteczności procedur i lepsze przygotowanie zespołów. 

Dzięki powyższym podejściom, organizacje mogą skutecznie stawić czoła wyzwaniom związanym z wdrożeniem NIS2 i poprawić swoje zdolności obronne w obliczu rosnących zagrożeń cybernetycznych. 

  

 Jak przygotować organizację na wdrożenie NIS2? 

Aby skutecznie przygotować się do wdrożenia dyrektywy NIS2, organizacje powinny rozpocząć od kompleksowej oceny swojej bieżącej zgodności z wymogami. Proces ten powinien obejmować:  

– Analizę ryzyka – identyfikacja i ocena potencjalnych zagrożeń oraz ich wpływu na organizację, aby opracować strategie minimalizujące ryzyko. 

– Identyfikację potencjalnych luk w zabezpieczeniach – przegląd infrastruktury i procesów w celu wykrycia słabych punktów, wspomagany narzędziami do skanowania podatności. 

– Wdrożenie planów naprawczych – poprawa zabezpieczeń i wprowadzenie nowych technologii ochronnych, wraz z edukacją pracowników, aby utrzymać zgodność z regulacjami. 

 

Szkolenia pracowników są kluczowe w budowaniu świadomości i przygotowaniu organizacji na nowe wyzwania. Należy zapewnić pracownikom: 

– Szkolenia takie jak „Cybersecurity Essentials” – podstawy cyberbezpieczeństwa. 

– Kursy z zakresu ochrony przed phishingiem – jak rozpoznawać i reagować na próby wyłudzenia informacji. 

– Szkolenia z zarządzania incydentami i reagowania na zagrożenia – przygotowanie do skutecznej reakcji na cyberzagrożenia. 

– Warsztaty z obsługi systemów SIEM – np. Splunk, IBM QRadar, w celu lepszego monitorowania i analizy zagrożeń. 

Wprowadzenie zaawansowanych narzędzi monitorujących i systemów zarządzania ryzykiem pomoże organizacjom skutecznie identyfikować zagrożenia. W tym celu organizacje powinny wdrożyć: 

– Systemy SIEM (np. SecureVisio) – do monitorowania zdarzeń i zagrożeń. 

– Systemy SOAR (np. SecureVisio) – do automatyzacji reakcji na incydenty. 

– Firewalle nowej generacji (NGFW) – dla zaawansowanej ochrony sieci. 

– Skanery podatności (np. Tenable, HOLM Security) – do identyfikacji luk bezpieczeństwa. 

– Oprogramowanie do wykrywania zagrożeń wewnętrznych – do monitorowania anomalii w organizacji. 

Ważna jest także współpraca z firmami doradczymi, które mogą zapewnić: 

– Audyty zgodności – regularne audyty zgodności pozwalają organizacjom na szczegółowe sprawdzenie, czy ich systemy i procedury spełniają wymogi NIS2. Audytorzy zewnętrzni mogą wskazać obszary wymagające poprawy oraz zasugerować najlepsze praktyki, aby zminimalizować ryzyko naruszeń bezpieczeństwa. 

– Konsultacje – firmy doradcze oferują profesjonalne konsultacje, które pomagają organizacjom zrozumieć skomplikowane wymagania dyrektywy NIS2 i dostosować swoje strategie do nowych regulacji. Konsultanci mogą również wspierać wdrażanie technologii zabezpieczeń, optymalizację procesów zarządzania ryzykiem oraz opracowanie skutecznych planów reakcji na incydenty. 

– Specjalistyczne szkolenia dostosowane do wymagań NIS2 – szkolenia te są kluczowe dla podniesienia poziomu wiedzy i umiejętności zarówno pracowników technicznych, jak i kierownictwa. 

Realne przykłady, czyli jak organizacje radzą sobie z NIS2

Wielu liderów w różnych sektorach podjęło już działania w celu wdrożenia wymogów NIS2, aby chronić swoje operacje przed cyberzagrożeniami i zapewnić zgodność z nowymi regulacjami.  

Na przykład Siemens zainwestował w rozwój zintegrowanych systemów bezpieczeństwa, które łączą monitorowanie ruchu sieciowego z zaawansowanymi narzędziami analitycznymi. Dzięki temu firma może szybko wykrywać anomalie i reagować na potencjalne incydenty, minimalizując ryzyko przerwania działalności. 

Cisco jest kolejnym przykładem organizacji, która wdrożyła kompleksowe rozwiązania zgodne z NIS2, obejmujące technologie zapobiegania zagrożeniom, takie jak systemy zapory sieciowej nowej generacji (NGFW) oraz platformy SIEM, które integrują i analizują dane z różnych źródeł. Dzięki temu organizacje mogą uzyskać pełny obraz swojego środowiska IT i błyskawicznie reagować na zagrożenia. 

W sektorze transportowym, Deutsche Bahn wdrożyła zaawansowane systemy monitorowania ruchu sieciowego, które pozwalają na wczesne wykrywanie zagrożeń oraz błyskawiczne podejmowanie działań prewencyjnych. DB Systel, spółka zależna od Deutsche Bahn, oferuje również usługi z zakresu cyberbezpieczeństwa, wspierając działania w obszarze ochrony infrastruktury krytycznej i zapewniając zgodność z dyrektywą NIS2  

Podsumowanie  

Dyrektywa NIS2 stawia przed organizacjami wyzwania, ale też umożliwia wzmocnienie ich odporności na cyberzagrożenia. Kluczem jest zrozumienie wymogów, ocena ryzyka izaangażowanie zarządu. Wdrożenie odpowiednich technologii, przeprowadzenie szkoleń i stała współpraca z ekspertami pomogą zapewnić zgodność oraz bezpieczeństwo.  

Przygotowanie się na nowe regulacje to inwestycja w stabilność i ciągłość działania firmy. Jeśli masz wątpliwości dotyczące NIS2, skontaktuj się z ekspertami TTSW, aby uzyskać niezbędne wsparcie.