Nie ma wątpliwości, że sektor finansowy staje przed coraz większymi wyzwaniami dotyczącymi bezpieczeństwa operacyjnego. Złożone ataki cybernetyczne, awarie systemów IT czy błędy ludzkie mogą powodować poważne zakłócenia, zagrażając stabilności branży oraz ochronie danych klientów.

W odpowiedzi na te zagrożenia Unia Europejska wprowadziła regulacje wzmacniające ochronę instytucji finansowych, a kluczowym elementem tego prawodawstwa jest rozporządzenie DORA (Digital Operational Resilience Act), ustanawiające nowe standardy odporności operacyjnej.

Termin wdrożenia tych przepisów (17 stycznia 2025 roku) stawia przed bankami, firmami inwestycyjnymi, ubezpieczeniowymi, fintechami, parabankami i innymi podmiotami, których działalność jest regulowana i kontrolowana przez Komisję Nadzoru Finansowego, a także przed dostawcami usług ICT szereg wyzwań, ale także szansę na wzmocnienie ich odporności na cyberzagrożenia.

W artykule przedstawimy kluczowe założenia tych regulacji oraz ich wpływ na przyszłość bezpieczeństwa cyfrowego w sektorze finansowym UE.

Czym jest DORA?

DORA, czyli Digital Operational Resilience Act, to unijne rozporządzenie zaostrzające wymogi bezpieczeństwa cyfrowego w sektorze finansowym. Jego celem jest wzmocnienie odporności operacyjnej instytucji finansowych na zagrożenia związane z cyfryzacją, takie jak cyberataki, awarie systemów IT czy błędy ludzkie.

DORA została wprowadzona przez Unię Europejską w odpowiedzi na rosnące i złożone zagrożenia cybernetyczne, które zagrażają stabilności sektora i ochronie danych klientów.

Nowe przepisy mają zapewnić, że instytucje finansowe będą w stanie nieprzerwanie świadczyć usługi, nawet w przypadku poważnych incydentów. Wymagania obejmują zarządzanie ryzykiem ICT, testowanie odporności cyfrowej i współpracę z dostawcami, co ma na celu ujednolicenie standardów ochrony w całej Unii.

W ten sposób przepisy te chronią zarówno instytucje, jak i klientów, wzmacniając stabilność rynku.

Zakres podmiotów objętych DORA

Rozporządzenie DORA wprowadza nowe przepisy dotyczące zarządzania ryzykiem ICT, obejmujące szeroki zakres instytucji finansowych, takich jak banki, fintechy, dostawcy usług ICT, firmy inwestycyjne oraz giełdy kryptowalut i emitenci tokenów.

Łącznie przepisy dotyczą ponad 22 000 instytucji w UE, w tym centralnych depozytów papierów wartościowych, zakładów ubezpieczeń, pośredników finansowych i dostawców usług finansowania społecznościowego. Wszystkie te podmioty muszą spełniać wymogi DORA, aby zapewnić ciągłość działania systemów informatycznych i skutecznie chronić klientów przed cyberzagrożeniami.

Główne założenia DORA

Zarządzanie ryzykiem ICT

DORA wymaga wdrożenia przez instytucje finansowe polityk bezpieczeństwa informacji, w tym strategii backupów, audytów bezpieczeństwa i szkoleń personelu, aby zapewnić zgodność z regulacjami w zakresie ochrony infrastruktury cyfrowej.

Zarządzanie incydentami ICT

Instytucje muszą mieć systemy klasyfikacji i monitorowania incydentów, ze szczególnym naciskiem na zgłaszanie poważnych incydentów do organów nadzoru, co umożliwia szybsze podejmowanie działań zapobiegawczych.

Testowanie odporności cyfrowej

DORA nakłada obowiązek regularnych testów, w tym penetracyjnych i symulacji kryzysowych, oraz corocznych audytów bezpieczeństwa, aby ocenić skuteczność zabezpieczeń i zidentyfikować słabe punkty.

Zarządzanie ryzykiem dostawców zewnętrznych

Instytucje muszą monitorować dostawców ICT, ograniczać zależność od jednego dostawcy oraz mieć plany awaryjne i strategie wyjścia na wypadek niespełnienia wymagań bezpieczeństwa.

Wymiana informacji o zagrożeniach

Współpraca między instytucjami w zakresie wymiany danych o zagrożeniach i incydentach ma zwiększyć odporność sektora finansowego na cyberzagrożenia.

DORA a NIS2 – najważniejsze różnice

DORA i NIS2 to dwa kluczowe akty prawne UE dotyczące cyberbezpieczeństwa, ale z różnym zakresem. NIS2 koncentruje się na podnoszeniu standardów cyberbezpieczeństwa w sektorach, takich jak energia i zdrowie, w całej UE. DORA skupia się wyłącznie na sektorze finansowym, z naciskiem na odporność operacyjną i zarządzanie ryzykiem ICT.

DORA ma pierwszeństwo jako „lex specialis” w sektorze finansowym, co oznacza bardziej szczegółowe przepisy. NIS2 wzmacnia ogólne bezpieczeństwo, a DORA gwarantuje, że instytucje finansowe mogą funkcjonować nawet przy poważnych incydentach. Obie regulacje się uzupełniają, wzmacniając cyberbezpieczeństwo w UE.

Kary za nieprzestrzeganie DORA

DORA wprowadza surowe sankcje dla instytucji finansowych oraz kluczowych dostawców usług ICT, które nie spełniają wymogów rozporządzenia. Regulacje te mają na celu zapewnienie wysokiego poziomu zgodności z przepisami dotyczącymi zarządzania ryzykiem ICT i cyberbezpieczeństwa. Oto kluczowe sankcje przewidziane przez DORA:

Kary finansowe dla instytucji finansowych: W przypadku poważnych naruszeń przepisów DORA UE, organy nadzorcze mogą nałożyć karę wynoszącą do 10% rocznego obrotu instytucji finansowej.

Kary dla kluczowych dostawców usług ICT: Kluczowi dostawcy usług technologii informacyjno-komunikacyjnych mogą zostać ukarani grzywną wynoszącą 1% średniego dziennego światowego obrotu za każdy dzień niezgodności z przepisami.

Te surowe kary mają na celu zapewnienie pełnej zgodności z wymogami DORA i minimalizowanie ryzyka związanego z naruszeniami cyberbezpieczeństwa w sektorze finansowym.

Korzyści wynikające z wdrożenia DORA

Wdrożenie rozporządzenia DORA przynosi korzyści instytucjom finansowym, takie jak wzrost bezpieczeństwa i poprawa reputacji. DORA wprowadza spójne standardy, które pozwalają lepiej radzić sobie z zagrożeniami cyfrowymi.

Zwiększenie odporności operacyjnej

DORA wzmacnia odporność instytucji finansowych dzięki wymaganiom dotyczącym zarządzania ryzykiem ICT i testowania systemów. Regularne testy penetracyjne i symulacje pomagają szybko wykrywać słabości i reagować na incydenty, co zapewnia ciągłość działania nawet w przypadku poważnych zakłóceń.

Redukcja ryzyka i ochrona danych

DORA poprawia zarządzanie ryzykiem w sektorze finansowym. Dzięki procedurom wykrywania incydentów i planom ciągłości działania, instytucje skuteczniej chronią dane klientów, co wzmacnia stabilność rynku.

Budowanie reputacji i zaufania

Przestrzeganie przepisów DORA to nie tylko uniknięcie sankcji, ale także szansa na budowę reputacji. Stosowanie wysokich standardów bezpieczeństwa sprawia, że instytucje są postrzegane jako bardziej wiarygodne. Współpraca z dostawcami zewnętrznymi minimalizuje ryzyko i wzmacnia relacje biznesowe.

Wdrożenie DORA wzmacnia cyberbezpieczeństwo i buduje zaufanie w sektorze finansowym.

Jak przygotować się na DORA? – szybki poradnik

Aby spełnić wymogi DORA przed styczniem 2025 roku, instytucje finansowe muszą podjąć szereg działań przygotowawczych, które pomogą im dostosować się do nowych przepisów. Oto kluczowe kroki, które powinny zostać wdrożone:

1. Opracowanie i wdrożenie polityk zarządzania ryzykiem ICT
Instytucje finansowe muszą stworzyć kompleksowe polityki dotyczące zarządzania ryzykiem związanym z technologiami informacyjno-komunikacyjnymi (ICT). Polityki te powinny obejmować identyfikację ryzyka, jego klasyfikację oraz procedury reagowania na incydenty.

2. Regularne testowanie systemów i infrastruktury ICT
Przeprowadzanie regularnych testów odporności operacyjnej, takich jak testy penetracyjne i analizy bezpieczeństwa, jest kluczowym wymogiem DORA. Instytucje muszą zapewnić, że ich systemy informatyczne są na bieżąco testowane pod kątem potencjalnych zagrożeń i słabości.

3. Szkolenie personelu
Wdrożenie odpowiednich programów szkoleniowych dla personelu, które będą obejmować zarządzanie ryzykiem ICT oraz działania w przypadku incydentów. Pracownicy muszą być świadomi zagrożeń i odpowiednio przeszkoleni, aby szybko reagować na sytuacje kryzysowe.

4. Współpraca z dostawcami ICT
Instytucje powinny dokładnie ocenić swoich dostawców usług ICT pod kątem zgodności z wymaganiami DORA. Ważne jest, aby nawiązać współpracę z zewnętrznymi dostawcami, którzy przestrzegają wysokich standardów bezpieczeństwa, oraz wdrożyć plany wyjścia na wypadek zakłóceń w dostawach usług.

5. Przygotowanie planów ciągłości działania
Opracowanie planów awaryjnych na wypadek zakłóceń operacyjnych jest kluczowe. Instytucje muszą być gotowe na szybkie przywrócenie działalności w przypadku incydentu ICT, aby zapewnić nieprzerwane świadczenie usług klientom.

Wdrożenie tych działań pomoże instytucjom finansowym nie tylko spełnić wymogi DORA, ale również zwiększyć swoją odporność operacyjną i lepiej przygotować się na przyszłe zagrożenia.

Podsumowanie

Rozporządzenie DORA wprowadza nowe standardy zarządzania ryzykiem cyfrowym w sektorze finansowym, nakładając obowiązki dotyczące ochrony danych, testowania systemów i współpracy z dostawcami ICT. Wdrożenie wymogów przed styczniem 2025 roku jest kluczowe dla zwiększenia odporności operacyjnej i zapewnienia ciągłości działania. Instytucje, które zaczną działać teraz, unikną sankcji oraz zbudują zaufanie i wzmocnią pozycję rynkową.

Aby skutecznie wdrożyć wymagania, warto skonsultować się z ekspertami. TTSW oferuje doradztwo w zakresie zarządzania ryzykiem ICT i wdrażania rozwiązań zgodnych z DORA. Skontaktuj się z nami, aby przygotować swoją instytucję na nowe regulacje i zwiększyć odporność cyfrową.